Medresa

Medresy to obok meczetów chyba najczęściej podziwiane przez turystów marokańskie zabytki. Warto jednak wiedzieć, że medresy z Maroka różnią się od tych z Bliskiego Wschodu. Budynki tego typu, często niepozorne z zewnątrz, kryją zachwycające wnętrza, dlatego spacerując po marokańskich medresach należy zaglądać we wszystkie możliwe zakamarki.

Co to jest medresa?

Zacznijmy od tego, czym w ogóle są medresy (مدرسة). Inna nazwa: madrasa lub medersa.

Samo słowo "medresa" wywodzi się od arabskiego daras, co dosłownie oznacza "uczyć". Medresy są to więc teologiczne szkoły średnie, a czasami także wyższe, w których podstawą nauczania jest Koran oraz prawo muzułmańskie.

Ponieważ w islamie nauka i religia są nierozerwalnie ze sobą związane, medresy początkowo znajdowały się blisko meczetów. W Maroku uczniowie, którymi oczywiście byli i nadal są sami chłopcy, uczęszczający na nauki do medres mieli zapewnione darmowe jedzenie, ubranie, mieszkanie i oczywiście samą naukę. Nic więc dziwnego, że chętnych do nauki było wielu.

Pierwsze medresy pojawiły się w Maroku w XII wieku, jednak najwięcej powstało ich w wieku XIV.

Maroko | Medresa Bu Inania, Fez (by pbarry )

Architektura medresy

Typowe medresy z pierwszej po?owy XIV wieku by?y dwupi?trowymi budynkami wybudowanymi dooko?a kwadratowego lub prostok?tnego dziedzi?ca.

Na ścianach i filarach w miejscu, gdzie kończyły się kolorowe płytki, rozpoczynał się ozdobny, zazwyczaj ceramiczny pas, który tworzyły cytaty z Koranu. Powyżej znajdowały się koronkowe, ażurowe zdobienia ze stiuku.

Na pierwszym piętrze znajdowały się arkadowe galerie, z których maleńkimi drzwiczkami można było wejść do niewielkich cel przeznaczonych na pokoje dla uczniów. Cele te zazwyczaj były bardzo ciemne, gdyż w ich ścianach znajdowało się tylko jedno bardzo małe okienko.

Ostatnim elementem dekoracyjnym były zdobienia wykonane w drewnie cedrowym, które znajdowały się pod dachem na gzymsach i fryzach. Skomplikowane ażurowe wzory posiadały też drewniane parawany, którymi zasłaniano arkady oraz okna cel.

Najważniejszym elementem medresy była sala, w której się modlono i w której odbywały się zajęcia. Zgodnie z tradycją islamską, jedna ze ścian sali skierowana była w stronę Mekki, tzw. kibli. Najważniejszym miejscem w sali był naturalnie mihrab (المحراب), czyli bogato zdobiona nisza, znajdująca się pośrodku ściany wyznaczającej kierunek, w którym należy się modlić.

Najpiękniejsze medresy

Z pośród wielu marokańskich medres koniecznie trzeba zobaczyć choćby dwie najważniejsze i najpiękniejsze:

Medresa Bu Inania

Pierwszą z nich jest Medresa Bu Inania (لمدرسة أبو عنانية) znajdująca się w Fezie. Budynek ten został wybudowany na przełomie lat 1350-1356 na zlecenie marynidzkiego sułtana Abu Inana Farisa, po którym nosi nazwę.

Jest to typowa medresa z XIV wieku o niezwykle bogatych zdobieniach. Każdy centymetr ścian pokryty jest jakimś ornamentem: mozaikami zellidż, czarnym kufickim pismem, ażurowymi ornamentami wykonanymi ze stiuku i rzeźbionymi cedrowymi gzymsami. Przepych dziedzińca kontrastuje ze skromnością cel dla uczniów. Nieopodal znajduje się meczet z minaretem zdobionym zieloną, niebieską i białą mozaiką zellidż.

W Maroku pozostało niewiele medres z minaretami, między innymi dlatego Medresa Bu Inania uważana jest za tak wyjątkową. Należy podkreślić, że mimo połączenia z meczetem, również osoby nie wyznające islamu mogą ją zwiedzać po zapłaceniu za bilet (ok. 10 dirhamów za osobę). Warto wiedzieć, że medresa zamykana jest na czas wszystkich pięciu modlitw, a zaraz po nich ponownie udostępniana dla zwiedzających.

Naprzeciw medresy Bu Inania znajduje się zegar wodny, który dawniej odliczał czas kolejnych modlitw. Niestety obecnie jest zamknięty i czeka na renowację.

Maroko | Medresy to teologiczne szkoły średnie, a czasami także wyższe, w których podstawą nauczania jest Koran (by massalim )

Medresa Alego ibn Jusufa

Kolejn? medres?, której nie mo?na pomin?? jest znajduj?ca si? w Marrakeszu medresa Alego ibn Jusufa, nazywana te? medres? Ben Youssefa. Przyleg?y do medresy meczet jest najstarszym tego typu budynkiem w Marrakeszu, gdy? zosta? wybudowany w pierwszej po?owie XII wieku. Niestety jest on dost?pny tylko dla muzu?manów.

Medresa ta przypomina nieco wspomnianą wyżej budowlę z Fezu. Co ciekawe, równie pięknie jak ściany dziedzińca zdobiona jest tu sala modlitewna. Tutejszy mihrab jest zachwycający. Również tutaj turyści zobowiązani są do zakupu biletu wstępu do medresy (60 dirhamów).

Nieopodal medresy, naprzeciw meczetu, znajduje się kubba Ba’Adyin. Jest to jedyna budowla, która zachowała się od czasów Amorawidów, czyli założycieli Marrakeszu, aż do czasów dzisiejszych. Początkowo była to część łaźni meczetu.

Medresa Abu Inana

Równie piękna, choć mniejsza jest medresa Abu Inana w Meknes, wybudowana na zlecenie tego samego sułtana, co medresa z Fezu. Warto też zobaczyć medresę w Tazie i Sali.

We współczesnym Maroku medresy straciły na znaczeniu, gdyż Marokańczycy wzorem reszty świata stawiają na nowoczesną edukację w zachodnim stylu. Obecnie są one głównie ciekawymi zabytkami, które odwiedzają zarówno turyści zagraniczni, jak i sami Marokańczycy. Ponieważ oficjalnie są one budynkami świeckimi, mogą je zwiedzać także osoby nie będące wyznawcami islamu.

Maroko | Medresy to obok meczetów najczęściej podziwiane przez turystów marokańskie zabytki (by lfphotos )

Maroko | Medresa Alego ibn Jusufa, Marrakesz (by khalidalbaih )

Zainteresują Cię również

Riady, ksary i kazaby

Zwiedzając Maroko, depczemy ścieżki pośród wielu pięknych budynków, a wchodząc do ich wnętrz zachwycamy...

Zellige (Zellidż) – magia marokańskiej mozaiki użytkowej

Podróżując po Maroku trudno nie dać się uwieść wspaniałości tradycyjnej architektury, którą z jednej...

Marokańskie obiekty na liście UNESCO

Maroko, nazywane również „bramą Afryki” jest nie tylko doskonałym miejscem na wypoczynek na plaży,...