Dialekt Darija. Językarabskim Maghrebu

Urzędowym językiem Maroka jest arabski. Nie jest to jednak ten sam język, którym posługują się np. mieszkańcy Arabii Saudyjskiej. W Maroku mówi się bowiem jednym z dialektów grupy darija (daryża), które używane są na terenie całego Maghrebu.

Dialekt darija, czyli j?zyk arabski Maghrebu (maghribi)

Terminem darija określa się grupę dialektów używanych w Algierii, Tunezji, Maroku i Libii. W Mauretanii i na Saharze Zachodniej upowszechniła się tzw. hassanija. Dialekty darija, tak samo jak typowy język arabski, należą do rodziny języków semickich.

W samym Maroku językiem tym włada 21 milionów ludzi (dane z 1995 roku). We współczesnym języku arabskim słowo „darija” oznacza dosłownie „dialekt”. Jest to jedynie język mowy, gdyż w piśmie używa się literackiego języka arabskiego ((al-)fuṣḥā).

Podstawą omawianych dialektów jest klasyczny język arabski posiadający wyraźne wpływy języków berberyjskich, a także zapożyczenia z francuskiego i hiszpańskiego (a właściwie kastylijskiego). Co więcej, wiele wyrażeń różni się w zależności od tego, w jakim regionie kraju jesteśmy.

Między innymi z powodu braku istnienia tego języka w formie pisemnej, podlega on ciągłej ewolucji. W naszym szybko zmieniającym się świecie i w obliczu prężnie rozwijających się zdobyczy techniki, tworzenie nowych słów i zapożyczanie ich z innych języków jest niezbędne do komunikacji (szczególnie w mowie biznesu, techniki i nauki). Dlatego też w darija pojawia się coraz więcej nowych słów francuskich i angielskich. Podobnie jak ma to miejsce chociażby w przypadku języka polskiego, często nie mają one swoich odpowiedników w rodzimym języku.

Maroko | Dialekty darija czerpią m. in. z francuskiego, hiszpańskiego oraz z języków berberyjskich
Maroko | Dialekty darija czerpią m. in. z francuskiego, hiszpańskiego oraz z języków berberyjskich (by ahron )

Kilka przydatnych zwrotów (według http://en.wikipedia.org/wiki/Moroccan_Arabic):

Polski	Zachodni arabski	Północny (Jebli, Tetouani) Arabski	Wschodni (Oujda) Arabski
Jak się masz?	La bas / Ça va?	La bas? / Bikhayr?	La bas? / Rak ġaya / Rak Shbab?
Możesz mi pomóc?	Yemken lek tʿaweni?	Tekdar dʿaweni?	Yemken lek tʿaweni?
Mówisz po Angielsku?	Waš katehdar lingliziya / wash katidwi bil lingliziya?	Waš kadehdar be llingliza?	Waš tehdar lingliziya?
Przepraszam	Smaḥ liya	Smaḥ li	Smaḥ liya
Powodzenia	ḥaḍ saʿid	ḥaḍ saʿid	ḥaḍ saʿid
Dzień dobry	ṣbaḥ el-khir	ṣbaḥ el-khir	ṣbaḥ el-khir
Dobranoc	Teṣbaḥ ʿla khir	ṣbaḥ ʿla khir	Teṣbaḥ ʿla khir
Do widzenia	Beslama	Beslama / howa hadak	Beslama
Szczęśliwego Nowego Roku	Sana saʿida	Sana saʿida	Sana saʿida
Cześć	As-salam ʿleykum / Ahlan	As-salamou ʿaleykum/ Ahlan	As-salam ʿlikum
Co u Ciebie?	La bas ʿlik?	La bas?	La bas ʿlik?
Jak się masz?	Ki dayer ? (masculine) / Ki dayra ? (feminine)	Kif ntin?	Ki rak?
Wszystko dobrze?	Kulši mezyan ?	Kulši mezyan ? / Kulšî huwa hadak ?	Kulši mliḥ? / Kulšî zin?
Miło Cię poznać	Metšarfin	Metšarfin	Metšarfin
Nie, dziękuję	La šukran	La šukran	La šukran
Proszę	Allāh ikhallik / ʿafak	Laykhallik / Layʿizek / Khaylah	Allāh ikhallik / yʿizek
Trzymaj się	Thalla f raṣek	Thallah / Thalla	Thalla f raṣek
Dziękuję bardzo	Šukran bezaf	Šukran bezaf	Šukran bezaf
Co robisz?	Faš khaddam?	Škad ʿaddel? / šenni khaddam? (masculine) / šenni khaddama? (feminine) / škadekhdem?	Faš tekhdem? (masculine) / Faš tkhedmi ? (feminine)
Jak Ci na imię?	Ašnu smiytek? / šu smiytek	Šenni ismek?	Wašta smiytek?
Skąd pochodzisz?	Mnin nta? (masculine) / Mnin nti? (feminine)	Mnayen ntina? / Mayen ntina?	Min ntaya? / Min ntiya?
Gdzie idziesz?	Fin ġadi temši?	Nayemmaši? (masculine) / Nayemmaša? (feminine)	Ferak temši? / Ferak rayaḥ
Zapraszamy/jesteś mile widziany	La šukr ʿlâ wajib / Bla jmil	La šukr ʿlâ wajib/mashi mushkil	La šukr ʿlâ waj

Maroko | Terminem „darija” określa się grupę dialektów maghrebskich języka arabskiego
Maroko | Terminem „darija” określa się grupę dialektów maghrebskich języka arabskiego (by imolcho )