Marokańska literatura

Literatura marokańska powstaje przede wszystkim w języku francuskim. Nie oznacza to jednak, że pisarze tego kraju utracili swoją tożsamość kulturową. Jest to jedynie próba ukazania opowiadanych historii szerszemu gronu odbiorców, a tym samym ochronienie ich przed wykluczeniem i zapomnieniem.

Tahar Ben Jelloun

Za najważniejszego przedstawiciela literatury frankofońskiej z Maghrebu uważany jest Tahar Ben Jelloun. Urodził się on i kształcił w Maroku, jednak po zakończeniu studiów wyjechał do Paryża, gdzie napisał i obronił doktorat z psychologii. Od tamtego czasu jego życie toczyło się pomiędzy Francją i Marokiem. W swoich książkach ukazuje nie tylko Maroko, ale także życie marokańskich imigrantów w Europie. „Dziecko z piasku” i „Święta noc” zostały przetłumaczone aż na 43 języki (między innymi polski).

Za swoją działalność pisarską Tahar Ben Jelloun był wielokrotnie wyróżniany i nagradzany. W naszym kraju można przeczytać kilka z jego powieści: „Dziecko z piasku”, „Święta noc”, „To oślepiające, nieobecne światło” i „O mojej matce”.

Mohammed Khair-Eddine

W czasie wygnania z Maroka powstały najlepsze dzieła młodego pisarza Mohammeda Khair-Eddine. W kraju znany był jako przedstawiciel Przyjaciół Literatury i Sztuki Casablanki, ponadto założył ruch „Poésie Toute”. W 1965 roku został skazany na wygnanie do Francji, gdzie pracował w fabrykach jako zwykły robotnik. Dopiero po dwóch latach powrócił do pisarstwa. Tworzył nowele i poezję. Głównym przesłaniem jego dzieł była walka z przesądami, zabobonami, nietolerancją i powszechną ignorancją. Obecnie jest on uważany za jednego z najbardziej utalentowanych i najbardziej znanego marokańskiego pisarza XX-wieku.

Driss Chraïbi

Twórczość Driss Chraïbi to literatura zaangażowana. Pisarz ten nie bał się trudnych tematów, takich jak kolonializm, starcie kultur, konflikty pokoleń i problemy nierównego traktowania kobiet. Ponadto jego powieści zawierają wiele elementów autobiograficznych. Jest to kolejny marokański pisarz tworzący we Francji i po francusku. W przekładzie na język polski ukazała się niestety tylko jedna jego powieść pt.: „Przebudź się, matko!”.

Maroko | Choć wielu marokańskich autorów pisze po francusku, nie oznacza to, że zatracili oni swoją tożsamość kulturową (by polandmfa )

Mohamed Choukri

Znanym maroka?skim pisarzem jest te? Mohamed Choukri. Historia jego ?ycia jest burzliwa i ukazuje, jak z niepotrafi?cego pisa? i czyta? dziecka ulicy mo?na sta? si? pisarzem o mi?dzynarodowej s?awie.

W jednej ze swoich najbardziej znanych książek pt.: „For Bread Alone” opisał życie na ulicy. Drastyczne, brutalne i dosłowne opisy nędzy, prostytucji, brutalnego seksu oraz środowiska złodziei spowodowały, że we wszystkich krajach arabskich (również w Maroku) powieść ta została zakazana. Jednak opublikowana w Europie w wersji anglojęzycznej okazała się ogromnym sukcesem. W Maroku legalnie wydano ją dopiero w roku 2000. Powieść ta doczekała się dwóch adaptacji. Film Nabil’a Ayouch pt.: „Książę ulicy” jest bardzo łagodną adaptacją książki. Bardziej wiarygodnie historia ta przedstawiona jest w filmie Rachid’a Benhadj. Jest to międzynarodowa koprodukcja włosko-francusko-algierska z 2004 roku. Premiera filmu odbyła się w roku 2005 na corocznym festiwalu filmów w Casablance.

Mohammed Mrabet

Warto także wspomnieć o Mohammedzie Mrabet, który na Zachodzie znany jest bardziej ze swojej działalności malarskiej, niż pisarskiej. W swoich utworach przekazuje on kulturowe dziedzictwo Berberów. Paul Bowles zachwycony opowieściami Mrabeta spisał je w języku angielskim. W ten sposób powstało aż czternaście książek. Wiele z nich zostało przetłumaczonych na inne języki obce.

Mejdub

Poetą tworzącym w języku arabskim, który na stałe wszedł do potocznego i codziennego języka jest Sidi Abderrahman el Majdoub. Jego prawdziwe imię jest niezwykle długie i brzmi: Abou Mohamed Ben Ayad Ben Yacoub ben Salama Ben Khachachan Es Senhaji El Faradji Ed Doukkali el Majdoub, dlatego też nazywa się go w skrócie Mejdub. Wiele z wersów jego wierszy jest obecnie traktowanych jako przysłowia w całym regionie Maghrebu (np. „wątpliwość jest początkiem mądrości”). Jego wiersze są piękne i ciągle aktualne. Niestety tylko nieliczne z nich przetłumaczono na język francuski oraz angielski. A oto przykład jego twórczości:

Nie myśl za dużo i nie szukaj zbyt wiele ---- Nie przyjmuj smutku na zawsze
Planety nie są stałe ---- i życie nie jest wieczne

(tłumaczenie z języka francuskiego: D. Kustosz)

Jego grób i mauzoleum znajdujące się w Meknes przyciągają obecnie wielu turystów z całego świata.

Maroko | Księgarnia w Fezie – któż nie miałby ochoty w niej pobuszować? (by bryanalexander )

Mohamed Zafzaf

Po arabsku pisa? tak?e swoje wiersze i nowele Mohamed Zafzaf. W 2002 roku utworzono na jego cze?? jedn? z najbardziej presti?owych nagród w literaturze arabskiej, nazwan? jego imieniem i nazwiskiem.

Ibn Battuta

Każdy podróżnik zafascynowany Marokiem powinien też zapoznać się z dziełem Ibn Battuta pt.:  „Tuhfat an-nuzzar fi gharaib al-amsar wa'adżaib al asfar” („Podarunek dla patrzących na osobliwości miast i dziwy podróży”). Ibn Battuta urodził się Tangerze i jest nazywany ostatnim z prawdziwych arabskich podróżników średniowiecza. Dzięki swoim licznym podróżom zyskał przydomek Rahhalat al-asr, co znaczy „Podróżnik epoki”.

W roku 1325 wybrał się on w pielgrzymkę do Mekki, która przeobraziła się w prawie 30-letnią podróż. W tym czasie zwiedził Bliski Wschód, Afrykę Północną, Azję Mniejszą, a nawet Chiny. Na podstawie przeżyć z tej wędrówki napisał książkę. Najbardziej znamienną cechą opowieści w niej zawartych jest zasadnicza przewaga opisów stosunków społecznych nad opisami krajów, które odwiedził. Battuta niezwykle ciekawie opisuje zwiedzane miasta oraz napotkane ludy. Relacja ta jest wyczerpującym i wiarygodnym obrazem społeczności muzułmańskiej XVI wieku. Co ważniejsze, obraz widziany oczami zwykłego przedstawiciela kultury arabskiej żyjącym w tym samym czasie. Książka ta została przetłumaczona na wiele języków w tym polski. W roku 1962 ukazała się pt.: „Osobliwości miast i dziwy podróży 1325-1354” w wydawnictwie Książka i Wiedza.

Ciekawostką jest, że imieniem Ibn Battuta nazwano jeden z kraterów na Księżycu.

Maroko | Tahar Ben Jelloun – znany marokański autor, piszący w języku francuskim (by redroom )

Paul Frederic Bowles

Jednym z najbardziej znanych pisarzy niepochodzących z Maroka, jednak zamieszkałych w tym kraju jest Amerykanin – Paul Frederic Bowles. W roku 1947 na stałe osiadł on w Tangerze. Tworzył powieści, nowele i poezję. Wiele jego utworów posiada elementy autobiograficzne. Bowles promował także marokańskich pisarzy (np. Mohameda Mrabeta i Mohameda Choukriego). Zajmował się tłumaczeniem i rozpowszechnianiem ich twórczości.

Paul Frederic Bowles znany jest także jako kompozytor. Fascynowała go muzyka marokańska. W jego utworach można dostrzec inspirację tymi rytmami. Jedną z jego najbardziej znanych powieści jest „Pod osłoną nieba”. Na jej podstawie w roku 1990 Bernardo Bertolucci nakręcił film o tym samym tytule.

W języku polskim ukazały się zaledwie dwie książki Bowlesa: „Pod osłoną nieba”  oraz przekrojowy zbiór opowiadań „Przyjaciel świata”. W roku 1970 Gary Conklin nakręcił 59 minutowy film dokumentalny o życiu Paul’a Bowles’a.

Kilka tytułów książek, których akcja dzieje się w Maroku:

• „Księżyc we łzach” – Ouarda Saillo
• „W stronę Marrakeszu!" – Esther Freud
• „Agadir" – Mohammed Khair-Eddine
• „Uwięziona" – Maliki Ufkir i Michelle Fitoussi
• „Głosy Marrakeszu" – Elias Canetti
• „Miłość za kilka włosów" – Mohammed Mrabet
• „Dzieciństwo w haremie. Sny o wolności” – Fatima Mernissi

Maroko | Mieszkaniec Tangeru w tradycyjnej dżelabie przyłapany na lekturze (by adam_jones )

Zainteresują Cię również

Maroko i zachorowania na depresję

Depresja stała się chorobą cywilizacyjną. Cierpią na nią zarówno dorośli, jak i dzieci. Wg Światowej Organizacji Zdrowia...

Powieści z Marokiem w tle

Gdy kolejny wyjazd do słonecznego Maroka nie jest możliwy, warto sięgnąć po jedną z licznych książkowych pozycji, w kt&...

Sztuka targowania w Maroku

W Maroku, tak jak w wielu innych krajach arabskich, podstawą udanych zakupów jest targowanie się. Głównie...